Podsumowanie: współpraca z biegłym rewidentem kluczem do sukcesu

Atestacja sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju to złożony proces regulowany nie tylko przepisami prawa, ale także branżowymi standardami (KSUA 3002PL). W praktyce powinna ona przebiegać niemal równolegle z raportowaniem ESG, a biegły rewident powinien być zaangażowany na jak najwcześniejszym etapie procesu sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. Na pewno nie może to mieć miejsca np. już po sporządzeniu raportu ESG. Trzeba mieć tu na uwadze choćby fakt, że zakres informacji objętych sprawozdaniem wyznacza analiza podwójnej istotności, która podlega szczegółowej weryfikacji przez biegłego rewidenta. W przypadku stwierdzenia przez niego zniekształceń w tym zakresie, trudno uzyskać pozytywną opinię atestacyjną. Brak zaangażowania biegłego rewidenta już na tym etapie może zatem przekreślić wszystkie późniejsze wysiłki jednostki raportującej.

Artykuł został opublikowany w ramach cyklu "Zrównoważone ubezpieczenia" 30 stycznia 2025 r. w Dzienniku Ubezpieczeniowym.

Zgodnie z KSUA 3002PL biegły rewident:

► jeżeli nie stwierdził żadnych istotnych zniekształceń, wyraża „niezmodyfikowaną” opinię dającą ograniczoną pewność

► jeżeli stwierdził istotne zniekształcenia, ale ich zakres wg osądu biegłego rewidenta nie jest rozległy, wyraża opinię z zastrzeżeniem. Natomiast gdy zakres zniekształceń jest rozległy, wyraża opinię negatywną oraz opisuje istotne zniekształcenia, które zidentyfikował. Analogicznie jest w przypadku stwierdzenia ograniczeń.

Sprawozdanie z atestacji i opinia biegłego rewidenta

Zgodnie z art. 87a ust. 1 ustawy wynikiem przeprowadzenia atestacji zgodnie z krajowymi standardami jest sporządzenie przez biegłego rewidenta sprawozdania z atestacji. Kluczowym elementem sprawozdania z atestacji, zgodnie z art. 87a ust. 3 pkt 9 ustawy, jest opinia biegłego rewidenta w zakresie zgodności:

► sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju z obowiązującymi przepisami prawa, w tym zgodności z ESRS,

► procesu oceny podwójnej istotności z ESRS,

► oznakowania sprawozdania z przepisami unijnymi (XHTML, iXBRL),

► sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju z wymogami sprawozdawczymi Taksonomii (tzw. nota taksonomiczna).

Zgodnie z KSUA 3002PL biegły rewident:

• jeżeli nie stwierdził żadnych istotnych zniekształceń, wyraża „niezmodyfikowaną” opinię dającą ograniczoną pewność

• jeżeli stwierdził istotne zniekształcenia, ale ich zakres wg osądu biegłego rewidenta nie jest rozległy, wyraża opinię z zastrzeżeniem. Natomiast gdy zakres zniekształceń jest rozległy, wyraża opinię negatywną oraz opisuje istotne zniekształcenia, które zidentyfikował. Analogicznie jest w przypadku stwierdzenia ograniczeń.

Biegły rewident uprawniony jest m. in. do dostępu do dokumentów, wyczerpujących informacji i wyjaśnień kierownika jednostki (art. 67 ust. 5 ustawy o rachunkowości) oraz do uzyskania informacji związanych z przebiegiem atestacji od kontrahentów jednostki, w tym także od banków i jej doradców prawnych (art. 67 ust. 6 ustawy o rachunkowości).

Informacje, jakich może zażądać biegły rewident w ramach atestacji ESG

KSUA 3002PL zakłada, że biegły rewident zbierając informacje na temat jednostki musi w szczególności zrozumieć trzy główne procesy:

► proces oceny podwójnej istotności,

► proces raportowania informacji w zakresie zrównoważonego rozwoju zgodnie z wymogami standardów ESRS,

► procesu raportowania zgodnie z wymogami aktów delegowanych dotyczących taksonomii UE.

W tym celu na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości biegły rewident uprawniony jest m. in. do dostępu do dokumentów, wyczerpujących informacji i wyjaśnień kierownika jednostki (art. 67 ust. 5 ustawy) oraz do uzyskania informacji związanych z przebiegiem atestacji od kontrahentów jednostki, w tym także od banków i jej doradców prawnych (art. 67 ust. 6 ustawy).

Dodatkowo, szereg przykładów informacji, jakich może zażądać biegły rewident wynika z KSUA 3002PL. Np. zgodnie z krajowym standardem umowa o atestację musi zapewnić biegłemu rewidentowi:

► dostęp do wszystkich informacji, które w ocenie kierownika jednostki są stosowne dla sporządzenia sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju oraz do dodatkowych informacji, wyjaśnień i oświadczeń,

► nieograniczony dostęp do osób w jednostce, od których biegły rewident uzna za konieczne uzyskanie stosownych dowodów, dostęp do pozostałych osób i jednostek, dokumentów oraz informacji, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa, w tym ustawą o rachunkowości,

► zgodę na dostęp do biegłego rewidenta odpowiedzialnego za badanie rocznego lub skonsolidowanego sprawozdania finansowego jednostki lub biegłych rewidentów odpowiedzialnych za badanie sprawozdań finansowych jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej oraz

► zgodę na przekazywanie uzyskanych informacji i ustaleń specjalistom/ekspertom biegłego rewidenta

► dostęp do innych osób, zgodnie z określonymi przepisami prawa, przy atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju,

► dostęp, przed wydaniem sprawozdania z atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, do innych informacji oraz dokumentów, w których zaprezentowano informacje o kwestiach zrównoważonego rozwoju, ujawnianych w sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju poprzez włączenie przez odniesienie.

Na podstawie uzyskanych informacji biegły rewident opracowuje akta atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. Akta te mają umożliwiać prześledzenie przebiegu atestacji i znalezienie uzasadnienia dla opinii o podlegającej atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.

prawo i zrównoważony rozwój dla ubezpieczeń

Ogromne znaczenie dla praktyki atestacji ESG będzie miał uchwalony 23 stycznia 2025 r. przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów Krajowy Standard Usług Atestacji Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju 3002PL – „Usługa atestacyjna dająca ograniczoną pewność w zakresie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju” (KSUA 3002PL). KSUA 3002PL został przyjęty na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy wdrażającej CSRD i będzie miał zastosowanie już do pierwszych sprawozdań zrównoważonego rozwoju za ubiegły rok obrotowy.

Masz pytania dotyczące zrównoważonych ubezpieczeń? Napisz do mnie!

Podobne wpisy

Celem raportowania ESG jest przede wszystkim dostarczenie wiarygodnych i kompletnych danych ESG na temat jednostek raportujących. Aby osiągnąć ten cel, wprowadzono prawny obowiązek atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju przez biegłych rewidentów. Dzięki atestacji, system raportowania ESG staje się bardziej przejrzysty i wiarygodny, zapewniając zewnętrzną weryfikację danych zawartych w sprawozdaniach zrównoważonego rozwoju.

Najważniejsze regulacje dotyczące atestacji ESG

Najważniejszymi przepisami prawa regulującymi atestację sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju są w szczególności:

• Dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD)

• Ustawa o rachunkowości

• Ustawa o biegłych rewidentach, firmach audytorskich i nadzorze publicznym.

Ponadto, ogromne znaczenie dla praktyki atestacji ESG będzie miał uchwalony 23 stycznia 2025 r. przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów Krajowy Standard Usług Atestacji Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju 3002PL – „Usługa atestacyjna dająca ograniczoną pewność w zakresie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju” (KSUA 3002PL). KSUA 3002PL został przyjęty na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy wdrażającej CSRD i będzie miał zastosowanie już do pierwszych sprawozdań zrównoważonego rozwoju za ubiegły rok obrotowy. Będzie obowiązywał w tzw. okresie przejściowym, tj. do momentu uchwalenia przez Komisję Europejską unijnego standardu atestacji ESG na podstawie art. 26a CSRD.

Obowiązek atestacji ESG

Obowiązek atestacji ESG wynika bezpośrednio z przepisów ustawy o rachunkowości. Zgodnie z jej art. 64 ust 7 sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju podlega atestacji przez biegłego rewidenta. Stosownie zaś do art. 79 ustawy o rachunkowości za brak poddania przez kierownika jednostki sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju atestacji, jak również brak złożenia sprawozdania zrównoważonego rozwoju wraz ze sprawozdaniem z atestacji grozi odpowiedzialność karna.

Zakres atestacji ESG: ograniczona pewność informacji

Atestacja sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju ma zapewniać ograniczoną pewność, że informacje zawarte w raportach są wolne od istotnych zniekształceń. Oznacza to, że zakres procedur wykonywanych przez biegłego rewidenta jest mniejszy niż w przypadku zlecenia dającego racjonalną pewność – co podkreśla się w KSUA 3002PL. Wyższe standardy, dające wystarczającą pewność, mają zostać ustanowione przez Komisję dopiero do dnia 1 października 2028 r., o ile Komisja uzna, że biegli rewidenci i jednostki raportujące są w stanie zagwarantować racjonalną pewność.