Nadzór i sankcje

Z CSDDD wynika, że nadzór nad wdrożeniem CSDDD zostanie zapewne powierzony KNF. W związku z tym, to KNF będzie egzekwował kary pieniężne za naruszenie obowiązków wynikających z dyrektywy. Zgodnie z nią maksymalny limit kar pieniężnych będzie wynosił co najmniej 5% przychodów netto ze sprzedaży w skali światowej. CSDDD zobowiązuje też państwa członkowskie do wprowadzenia przepisów karnych za naruszenie obowiązków wynikających z CSDD oraz odpowiedzialności cywilnej.

Co dalej? Kluczowe polskie przepisy

Najpóźniej do 26 lipca 2026 r. Komisja ma przygotować sprawozdanie dotyczącego ustanowienia dodatkowych wymogów dotyczących regulowanych przedsiębiorstw finansowych. Oznacza to, że w najbliższych latach UE może wrócić np. do planów rozszerzenia łańcucha działalności spółek ubezpieczeniowych także na niższy szczebel. Ponadto, trzeba też uważnie przyglądać się pracom nad implementacją CSDDD w Polsce. Nasz rząd bowiem od początku popierał dyrektywę w bardziej restrykcyjnym kształcie. Zatem nie można wykluczyć, że polska ustawa może przyjąć bardziej wymagających dla sektora kształt niż sama CSDDD.

Artykuł został opublikowany w ramach cyklu "Zrównoważone ubezpieczenia" 11 lipca 2024 r. w Dzienniku Ubezpieczeniowym.

Dwa kluczowe obowiązki, które wynikają z CSDDD to zachowanie przez przedsiębiorców należytej staranności w działalności własnej i w łańcuchach biznesowych oraz wdrożenie planu transformacji na rzecz łagodzenia klimatu.

Należyta staranność w zakresie wpływu na środowisko i prawa człowieka

Pierwszym kluczowym obowiązkiem, od którego wzięła się nazwa CSDDD, jest zachowanie należytej staranności we własnej działalności i łańcuchach biznesowych przedsiębiorców. W ramach należytej staranności przedsiębiorcy będą musieli m. in. wprowadzić politykę należytej staranności opartą na analizie ryzyka oraz uwzględniać należytą staranność we wszystkich politykach i systemach zarządzania ryzykiem. Niezbędne będzie identyfikowanie i ocena niekorzystnych skutków dla środowiska i praw człowieka, podejmowanie działań zapobiegających ich powstawaniu oraz usuwanie lub ograniczanie skutków już powstałych (m. in. tworząc plany zapobiegawcze, uzyskując od partnerów biznesowych gwarancje umowne, udzielając wsparcia MŚP, wywierając wpływ na partnerów biznesowych powodujących niekorzystne skutki a ostatecznie rozwiązując z nimi relacje umowne). Wszystkie te działania będą musiały co do zasady być konsultowane z interesariuszami, monitorowane oraz podawane do publicznej wiadomości.

Plan transformacji klimatycznej

Drugim kluczowym obowiązkiem zgodnie z CSDDD jest konieczność wdrożenia planu transformacji na rzecz łagodzenia klimatu. Plan ten będzie musiał zawierać cele związane ze zmianą klimatu na 2030 r. Z celami będą musiały być połączone opisy zidentyfikowanych dźwigni dekarbonizacji, kluczowych działań (obejmujących m. in. zmiany w portfelu produktów i usług przedsiębiorstwa oraz przyjęcia nowych technologii) oraz wyjaśnienia i ilościowe określenie inwestycji i finansowania wspierających plan. Plan będzie musiał zawierać też opis roli organów przedsiębiorstwa w odniesieniu do realizacji planu.

Skoro CSDDD nie będzie dotyczyć niższego szczebla łańcucha działalności regulowanych przedsiębiorstw finansowych, to należyta staranność nie będzie wprost dotyczyła np. relacji zakładów ubezpieczeń z klientami oraz dystrybutorami (agentami, brokerami etc.).

Łańcuch działalności jako kluczowe pojęcie CSDDD

Kluczowym dla CSDDD pojęciem jest „łańcuch działalności”. Należyta staranność w zakresie środowiska i praw człowieka obejmie bowiem łańcuchy działalności przedsiębiorców a nie wyłącznie ich własną działalność. Dlatego choć CSDDD dotyczy bezpośrednio tylko największych graczy, to nie ma wątpliwości, że będą oni wymagać działań od partnerów biznesowych znajdujących się w ich łańcuchach działalności. W efekcie, CSDDD pośrednio będzie stosować również wiele mniejszych podmiotów.

Łańcuch działalności obejmuje relacje biznesowe przedsiębiorców z podmiotami na wyższym szczebli łańcucha dostaw (upstream) i niższym szczeblu łańcucha dostaw (downstream). W uproszczeniu, upstream to relacje z podmiotami, które dostarczają produkty lub usługi wykorzystywane przy tworzeniu lub rozwijaniu produktów lub usług jednostki (np. dostawcy części produktów lub surowców, projektanci itp.). Natomiast downstream to podmioty, które otrzymują i wykorzystują produkty lub usługi od jednostki (np. dystrybutorzy, klienci). I właśnie o downstream toczyła się największa batalia z punktu widzenia branży ubezpieczeniowej. Ostatecznie bowiem zgodnie z definicją CSDDD dotyczy on wyłącznie produktów, ale nie usług.

Downstream nie obejmie klientów i dystrybutorów

Skoro CSDDD nie będzie dotyczyć niższego szczebla łańcucha działalności regulowanych przedsiębiorstw finansowych, to należyta staranność nie będzie wprost dotyczyła np. relacji zakładów ubezpieczeń z klientami oraz dystrybutorami (agentami, brokerami etc.). Początkowo tego typu relacje miały być włączone w zakres CSDDD. Gdyby tak się stało, to zapewne dzisiaj cały rynek ubezpieczeniowy nie mówiłby o niczym innym niż o wejściu w życie CSDDD. Wydaje się też, że w świetle tych regulacji ubezpieczyciele nie powinni wchodzić w niższy szczebel łańcucha wartości reasekuratorów.

prawo i zrównoważony rozwój dla ubezpieczeń

CSDDD wprost wskazuje, że ma zastosowanie także do „regulowanych przedsiębiorstw finansowych”, czyli m. in. do zakładów ubezpieczeń i reasekuracji. Z zakresu CSDDD wyjęte są AFI oraz przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania.

Masz pytania dotyczące zrównoważonych ubezpieczeń? Napisz do mnie!

Podobne wpisy

Dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD – Corporate Sustainability Due Diligence Directive; nie mylić z CSRD) opublikowano 5 lipca 2024 r. a państwa członkowskie mają wdrożyć ją do 26 lipca 2026 r. Choć w trakcie procesu legislacyjnego CSDDD przeszła przez szereg sztormów wywołanych przez różne lobby (łącznie z zagrożeniem braku przyjęcia dyrektywy w ogóle), to nadal będzie jedną z kluczowych regulacji ESG.

Rola CSDDD w systemie regulacji ESG

CSDDD przewiduje obowiązek podjęcia działań, które mają na celu ograniczenie negatywnego wpływu przedsiębiorcy na środowisko i prawa człowieka. Brak ich spełnienia będzie zaś skutkował sankcjami. Rola CSDDD będzie zatem odmienna niż CSRD. CSRD wprowadza obowiązek raportowania ESG, ale pomimo konieczności przekazania ogromnej ilości danych, nie nakazuje zachowania się w określony sposób. Np. choć podmioty objęte CSRD mają przekazać informację, czy posiadają plan transformacji klimatycznej, to CSRD nie wprowadza obowiązku jego posiadania. Tymczasem CSDDD wprowadza taki obowiązek i każe go ściśle egzekwować pod rygorem sankcji.

CSDDD obejmie regulowane przedsiębiorstwa finansowe

CSDDD stosuje się do przedsiębiorstw unijnych (oraz jednostek dominujących w grupach kapitałowych), które zatrudniały ponad 1 000 pracowników i osiągnęły przychody netto ze sprzedaży w skali światowej w wysokości ponad 450 mln EUR. CSDDD obejmie także podmioty zarejestrowane poza UE, które takie przychody osiągną na jej terenie. W efekcie, CSDDD wpłynie także na spółki zarejestrowane w państwach trzecich (np. w USA). CSDDD wprost wskazuje, że ma zastosowanie także do „regulowanych przedsiębiorstw finansowych”, czyli m. in. do zakładów ubezpieczeń i reasekuracji. Z zakresu CSDDD wyjęte są AFI oraz przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania.

CSDDD wejdzie w życie etapami – w roku 2027 obejmie przedsiębiorstwa zatrudniające 5 000 pracowników i z 1,5 mld EUR przychodów, w roku 2028 3 000 pracowników i z 900 mln przychodów, by dopiero w 2029 r. objąć wszystkich pozostałych spełniających progi określone CSDDD.