Podsumowanie: Proces sądowy może być tylko początkiem. UOKiK zapowiada kolejne postępowania antygreenwashingowe
Postępowania sądowe, w których organizacje konsumenckie albo inne organy (np. Rzecznik Finansowy) zarzucają przedsiębiorcom stosowanie greenwashingu, mogą stanowić tylko początek problemów. W razie stwierdzenia, że dana praktyka jest nieuczciwą praktyką rynkową, kolejną konsekwencją dla przedsiębiorcy może być wszczęcie postępowania w zakresie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przez Prezesa UOKiK. Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów uznaje się w szczególności nieuczciwe praktyki rynkowe. Nic nie stoi również na przeszkodzie, aby te postępowania – sądowe i przed UOKiK – toczyły się równolegle.
Na powyższej podstawie prawnej bazował ostatnio Prezes UOKiK wszczynając pierwsze w Polsce głośne postępowania dotyczące Allegro, DHL, DPD i InPost. A to nie koniec tego typu informacji – w najbliższym czasie prawdopodobnie UOKiK poinformuje o rozpoczęciu kolejnych spraw w tym obszarze, o czym mówił przedstawiciel urzędu w trakcie właśnie zakończonej konferencji „Czas na ESG”, której corocznym partnerem jest kancelaria Impactiv. Działania Prezesa UOKiK mogą się także znacząco zintensyfikować po wejściu w życie dyrektywy antygreenwashingowej. Te wszystkie informacje zaś powinny, także w ubezpieczeniach, uczulić na pogłębioną analizę prawną komunikacji kierowanej do klientów.
Stosownie do art. 13 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym ciężar dowodu, że dana praktyka rynkowa nie stanowi nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd spoczywa na przedsiębiorcy, któremu zarzuca się stosowanie takiej praktyki.
Greenwashing jako klasyczny przykład nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd
Jak wielokrotnie podkreślałem w moich tekstach, już dzisiaj w Polsce istnieją mechanizmy walki z greenwashingiem, a jednym z nich jest ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. W katalogu naruszeń przewidzianych przez ten akt prawny znajdują się m.in. działania i zaniechania wprowadzające w błąd, (odpowiednio art. 5 i 6 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym), których klasycznym przykładem może być właśnie greenwashing. Na tych regulacjach zapewne bazuje ClientEarth próbując wykazać, że Nestle stosuje praktyki marketingowe wprowadzające konsumentów w błąd.
Warto pamiętać o specyficznym rozkładzie ciężaru dowodu w takich sprawach. Stosownie do art. 13 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym ciężar dowodu, że dana praktyka rynkowa nie stanowi nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd spoczywa na przedsiębiorcy, któremu zarzuca się stosowanie takiej praktyki.
Jak wynika z informacji medialnych, ClientEarth skorzystała z roszczenia o zaniechanie nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd. Nie jest to roszczenie stricte pieniężne, ale praktyka pokazuje, że może być ono dużo bardziej dotkliwe dla przedsiębiorców, niż nawet pokaźna finansowa kara administracyjna (np. w rozpatrywanej sprawie w skrajnym przypadku mogłaby prowadzić do wycofania określonych partii wody, które już zostały wyprodukowane przez Nestle).
Podstawa prawna greenwashingowych zarzutów ClientEarth przeciwko Nestle
Choć nie dysponujemy treścią pozwu, a jedynie informacjami medialnymi, łatwo odczytać z informacji przekazanych przez ClientEarth, że podstawą zgłoszonych roszczeń są przepisy ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. ClientEarth zarzuca bowiem Nestle „wprowadzające w błąd praktyki marketingowe”. Ponadto, ClientEarth wskazuje, że domaga się, aby Nestle zaprzestało stosowania haseł i oznaczeń sugerujących, że jednorazowe plastikowe butelki wpisują się w gospodarkę obiegu zamkniętego. Tak zarzucana Nestle praktyka, jak i skierowane przez ClientEarth roszczenie wpisują się w nomenklaturę ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
Uprawnienie ClientEarth i innych organizacji konsumenckich do złożenia pozwu o greenwashing
Składając pozew przeciwko Nestle, ClientEarth skorzystała z uprawnienia, jakie daje jej art. 12 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Zgodnie z tym przepisem krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów, w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej przez przedsiębiorcę, może wystąpić przeciwko niemu z roszczeniami o:
► zaniechanie tej praktyki,
► złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,
► zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów.
Jak wynika z informacji medialnych, ClientEarth skorzystała z roszczenia o zaniechanie nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd. Nie jest to roszczenie stricte pieniężne, ale praktyka pokazuje, że może być ono dużo bardziej dotkliwe dla przedsiębiorców, niż nawet pokaźna finansowa kara administracyjna (np. w rozpatrywanej sprawie w skrajnym przypadku mogłaby prowadzić do wycofania określonych partii wody, które już zostały wyprodukowane przez Nestle).
prawo i zrównoważony rozwój dla ubezpieczeń
Wg badania Ipsos z listopada 2024 r. 76% badanych uważa plastikowe opakowania za szkodliwe dla środowiska, jednakże jeśli na tych opakowaniach znajdują się „zielone” oznaczenia, to aż 65% konsumentów postrzega je jako przyjazne dla środowiska.
Masz pytania dotyczące zrównoważonych ubezpieczeń? Napisz do mnie!
Podobne wpisy
Pozew ClientEarth przeciwko Nestle: Pierwszy głośny proces o greenwashing w Polsce
Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi poinformowała, że 17 września 2025 r. złożyła przeciwko Nestle Polska S.A. pozew do Sądu Okręgowego w Warszawie. ClientEarth zarzuca Nestle greenwashing polegający na stosowaniu na plastikowych butelkach oraz zgrzewkach wody Nałęczowianka haseł, które mogą wprowadzać w błąd. ClientEarth za wprowadzające w błąd uznała hasła takie jak: „Jestem w 100 proc. Z plastiku PET z recyklingu* (*nie dotyczy zakrętki i etykiety)”, „Jestem wykonana z innej butelki”, czy „Nadaję się do recyklingu”. Zdaniem ClientEarth stosowane przez Nestle hasła tworzą w klientach wrażenie, że jednorazowy plastik nie jest zagrożeniem dla środowiska.
ClientEarth zarzuca greenwashing, Nestle odpowiada
Jak wskazuje ClientEarth, recykling plastiku obejmuje jedynie niewielką część zużytych tworzyw. W Polsce tylko 40.7% prawidłowo wyrzuconych plastikowych odpadów zostaje poddanych recyklingowych. ClientEarth podkreśla, że nadprodukcja jednorazowych opakowań plastikowych przerasta systemy recyklingowe na całym świecie. Ponadto, organizacja powołuje się na badania Ipsos z listopada 2024 r., z których wynika, że 76% badanych uważa plastikowe opakowania za szkodliwe dla środowiska, jednakże jeśli na tych opakowaniach znajdują się „zielone” oznaczenia, to aż 65% konsumentów postrzega je jako przyjazne dla środowiska. Te argumenty mają świadczyć o tym, że hasła stosowana przez Nestle tworzą w konsumentach mylne wrażenie o zamkniętym obiegu plastiku, a co za tym idzie, że nie są szkodliwe dla środowiska.
Z tymi zarzutami nie zgadza się Nestle, która zapewnia o stosowaniu ścisłych wewnętrznych wytycznych celem zapewnienia zgodności komunikacji z obowiązującymi przepisami prawa krajowego i europejskiego. Nestle zamierza bronić swojego stanowiska w postępowaniu sądowym. Wcześniej między stronami doszło do negocjacji, które nie doprowadziły do zażegnania sporu.